कोल्हापूर जिल्ह्यातील शाहूवाडी तहसीलमधील विशाळगड ( Vishalgad Fort )हा किल्ला स्थानिक ‘खेळना’ असेही म्हणतात. सह्याद्री डोंगररांग आणि कोकण यांच्या सीमेवर तसेच आंबा घाट आणि अनुस्कुरा घाट यांना वेगळ्या करणाऱ्या डोंगरावर किल्ले विशाळगड उभा आहे. हा किल्ला मराठा सरदार बाजी प्रभू आणि विजापूर सल्तनतचा सिद्दी मसूद यांच्यात झालेल्या लढाईसाठी लोकप्रिय आहे. किल्ले विशाळगड हा नावा प्रमाणेच विशाल किल्ला आहे. सह्याद्रीच्या मुख्य रांगेपासून सुटावलेल्या या किल्ल्याला नैसर्गिकरीत्याच दुर्गमतेच कवच लाभल आहे. हा प्राचिन किल्ला अणुस्कुरा घाट व आंबा घाट, या कोकणातील बंदरे व कोल्हापूरची बाजारपेठ यांना जोडणार्या घाटमार्गावर लक्ष ठेवण्यासाठी व संरक्षणासाठी बांधला गेला. अनेक महत्त्वाच्या ऐतिहासिक प्रसंगांचा साक्षी असलेला आणि राजधानीचा दर्जा लाभलेल्या या किल्ल्याची आजची अवस्था उद्वीग्न करणारी आहे. मलिक रेहानच्या दर्ग्याला येणार्या हिंदू मुस्लिम भक्तांनी या परिसराचा उकीरडा केलेला आहे. आपल्या पूर्वजांनी हा गड राखण्यासाठी रक्ताचे पाणी केले, प्रसंगी बलिदानही केले याची जाणीव जेव्हा या भक्तांना
प्राचीन रॉक-कट लेण्यांचे एक उत्कृष्ट उदाहरण मानल्या जाणार्‍या अजिंठा आणि एलोरा लेण्या ( Ellora Caves) महाराष्ट्रातील औरंगाबाद जवळ आहेत. अजिंठा आणि एलोरा लेणी संकुल सुंदर शिल्पकला, चित्रकला आणि फ्रेस्कॉईसेसने सुशोभित केलेले आहे आणि यात बौद्ध मठ, हिंदू आणि जैन मंदिरांचा समावेश आहे. अजिंठा लेण्यांची संख्या 29 आहे आणि इ.स.पूर्व दुसरे शतक आणि 6th व्या शतकाच्या दरम्यान बांधण्यात आल्या आहेत, तर एलोरा लेणी अधिक पसरलेल्या आहेत व ११ व्या शतकाच्या दरम्यानच्या काळातील आहेत. अजिंठा आणि एलोरा लेण्या युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळ म्हणून नियुक्त केल्या गेल्या आहेत आणि जगभरातील प्रवाश्यांमध्ये ती लोकप्रिय आहेत. औरंगाबादच्या उत्तरेस 99 कि.मी. अंतरावर वसलेली अजिंठा लेणी बहुतेक बौद्ध स्थळे असून बौद्ध भिक्खूंनी त्याला माघार म्हणून वापरले. एलोरा औरंगाबादपासून फक्त 15 किमी पश्चिमेला आहे आणि तेथे हिंदू, जैन आणि बौद्ध स्थळांचे चांगले मिश्रण आहे. या हस्तनिर्मित लेण्या त्या काळातील भारतीय राज्यकर्त्यांनी बांधली आणि प्रायोजित केल्या आणि जवळजवळ दाट जंगलांनी पुरल्या.